Triệu chứng cúm mùa ở người lớn dễ nhầm với bệnh gì?

Đặc điểm nhận biết triệu chứng cúm mùa ở người lớn

Triệu chứng cúm mùa thường được nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác, đặc biệt là cảm lạnh thông thường. Việc nhận biết chính xác giúp điều trị kịp thời và tránh biến chứng.

Các dấu hiệu phổ biến của cúm mùa

Sốt cao đột ngột là triệu chứng đặc trưng nhất của cúm mùa ở người lớn. Thân nhiệt thường tăng nhanh lên 38-40°C, kèm theo cảm giác ớn lạnh và run rẩy. Khác với cảm lạnh thông thường, sốt cúm xuất hiện đột ngột và duy trì ở mức cao trong 3-4 ngày đầu.

Đau nhức cơ toàn thân là triệu chứng thứ hai tôi thường gặp trong thực hành lâm sàng. Bệnh nhân mô tả cảm giác như bị "đánh đập", đau nhức từ cơ lưng, chân tay đến các khớp. Mức độ đau có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

Mệt mỏi cực độ và kiệt sức là đặc điểm khác biệt rõ rệt. Nhiều bệnh nhân của tôi chia sẻ cảm giác "không thể đứng dậy" hay "như bị rút cạn năng lượng". Triệu chứng này có thể kéo dài 1-2 tuần sau khi sốt đã hết.

Ho khô, đau họng và nghẹt mũi thường xuất hiện sau 1-2 ngày sốt. Đau đầu dữ dội, tập trung ở vùng trán và thái dương cũng là dấu hiệu thường gặp. Một số bệnh nhân còn có triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn vọt.

Giai đoạn ủ bệnh và thời điểm dễ lây lan

Giai đoạn ủ bệnh của cúm mùa thường kéo dài 1-4 ngày, trung bình 2 ngày kể từ khi tiếp xúc với virus. Trong thời gian này, bệnh nhân chưa có triệu chứng rõ ràng nhưng đã có thể lây lan virus cho người khác.

Từ kinh nghiệm lâm sàng, tôi nhận thấy nhiều bệnh nhân đến khám khi đã có triệu chứng 1-2 ngày. Họ thường kể lại những ngày trước đó cảm thấy "hơi mệt" hoặc "không được khỏe" nhưng vẫn đi làm bình thường. Đây chính là giai đoạn nguy hiểm nhất về khả năng lây lan.

Thời điểm dễ lây lan nhất là từ 1 ngày trước khi có triệu chứng đến 5-7 ngày sau khi bắt đầu bệnh. Đặc biệt, trong 3 ngày đầu sốt, lượng virus trong dịch tiết đường hô hấp cao nhất. Trẻ em và người suy giảm miễn dịch có thể lây lan virus lâu hơn.

Một điểm đáng lưu ý là bệnh nhân có thể trở lại làm việc sau khi hết sốt 24 giờ và cảm thấy khỏe hơn. Tuy nhiên, khả năng lây lan vẫn còn trong vài ngày tiếp theo, do đó cần duy trì các biện pháp phòng tránh như đeo khẩu trang.

Khác biệt giữa cúm mùa và cảm lạnh thông thường

Trong thực hành, tôi thường gặp bệnh nhân nhầm lẫn giữa hai bệnh này. Cảm lạnh thông thường có khởi phát từ từ với triệu chứng chủ yếu ở mũi họng như chảy nước mũi, hắt hơi, đau họng nhẹ. Bệnh nhân vẫn có thể sinh hoạt bình thường.

Ngược lại, cúm mùa khiến bệnh nhân "nằm liệt giường" do sốt cao và mệt mỏi cực độ. Nhiều bệnh nhân mô tả "cảm giác như bị xe tải cán qua". Điều này giúp phân biệt rõ ràng với cảm lạnh thông thường.

Những bệnh lý thường bị nhầm với cúm mùa

Trong thực hành lâm sàng, cúm mùa thường bị chẩn đoán nhầm với nhiều bệnh lý khác do có triệu chứng tương tự. Việc phân biệt chính xác giúp điều trị hiệu quả và tránh lạm dụng thuốc.

Cảm lạnh, viêm họng cấp và viêm mũi dị ứng

Từ kinh nghiệm khám bệnh, tôi nhận thấy nhân viên văn phòng thường tự chẩn đoán nhầm cúm mùa với cảm lạnh thông thường. Điểm phân biệt quan trọng nhất là tính chất khởi phát: cúm mùa xuất hiện đột ngột với sốt cao và đau cơ dữ dội, trong khi cảm lạnh diễn tiến từ từ với triệu chứng chủ yếu ở đường hô hấp trên.

Covid-19 và hội chứng hô hấp cấp tính

Covid-19 là bệnh lý được nhầm lẫn nhiều nhất với cúm mùa, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh. Cả hai đều có triệu chứng sốt, ho, đau cơ và mệt mỏi. Tuy nhiên, Covid-19 thường kèm theo mất vị giác, khứu giác - triệu chứng hiếm gặp trong cúm mùa.

Hội chứng hô hấp cấp tính do các virus khác như RSV, rhinovirus cũng có biểu hiện tương tự cúm. Điểm khác biệt là thời gian ủ bệnh: cúm mùa thường 1-3 ngày, trong khi Covid-19 có thể 2-14 ngày, RSV thường 4-6 ngày.

Trong thực tế lâm sàng, tôi thường yêu cầu bệnh nhân làm test nhanh để phân biệt chính xác. Đặc biệt với nhân viên làm việc tại các tòa nhà văn phòng có hệ thống điều hòa trung tâm, nguy cơ lây lan chéo các virus hô hấp rất cao. Việc chẩn đoán sai có thể dẫn đến việc sử dụng thuốc kháng virus không phù hợp hoặc áp dụng biện pháp cách ly không đúng mức độ.

Sốt xuất huyết giai đoạn đầu và viêm phổi nhẹ

Sốt xuất huyết giai đoạn đầu thường được nhầm với cúm mùa do cả hai đều có sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội và đau cơ toàn thân. Tuy nhiên, sốt xuất huyết có đặc điểm đau sau hốc mắt và không có triệu chứng hô hấp như ho, sổ mũi.

Viêm phổi nhẹ, đặc biệt do mycoplasma, cũng dễ nhầm lẫn với cúm mùa. Cả hai đều có sốt, ho và mệt mỏi. Điểm phân biệt là viêm phổi thường có ho có đờm kéo dài, trong khi cúm mùa chủ yếu ho khô.

Từ kinh nghiệm điều trị, tôi lưu ý rằng các bệnh nhân làm việc trong môi trường có điều hòa nhiệt độ thường xuyên dễ mắc viêm đường hô hấp trên do virus, được nhầm với cúm mùa. Việc theo dõi diễn biến triệu chứng trong 48-72 giờ đầu rất quan trọng: cúm mùa thường đạt đỉnh trong 2-3 ngày đầu rồi giảm dần, trong khi các bệnh lý khác có thể diễn tiến khác biệt. Khi có nghi ngờ, nên thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác.

Cách phân biệt cúm mùa với các bệnh dễ nhầm

Cúm mùa thường bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường, COVID-19 và các nhiễm trùng hô hấp khác do triệu chứng tương đồng. Vào những ngày đầu nhiễm bệnh, cúm và Covid-19 thường rất khó phân biệt, đòi hỏi bác sĩ lâm sàng phải có kinh nghiệm và phương pháp chẩn đoán chính xác.

Phân biệt dựa vào thời điểm phát bệnh và tốc độ lây

Thời điểm khởi phát là điểm khác biệt quan trọng giúp phân biệt cúm mùa với các bệnh tương tự. Cảm cúm thường đến đột ngột - đây là đặc điểm điển hình mà tôi thường quan sát trong thực hành lâm sàng.

Thời kỳ ủ bệnh của COVID-19 thường dài hơn cúm, trong khi cảm lạnh thông thường tiến triển chậm và ít khi gây sốt cao. Trong môi trường văn phòng, nhân viên mắc cúm mùa thường phải nghỉ việc ngay lập tức do triệu chứng nặng, khác với cảm lạnh cho phép tiếp tục làm việc với triệu chứng nhẹ.

Xét nghiệm chẩn đoán nhanh giúp xác định chính xác

Xét nghiệm là công cụ quan trọng để xác định chính xác loại bệnh khi triệu chứng lâm sàng không rõ ràng. Người bệnh có yếu tố nguy cơ hoặc biểu hiện nghi ngờ nhiễm cúm: Sử dụng test nhanh để sàng lọc - đây là khuyến cáo mới trong hướng dẫn chẩn đoán 2025.

Xét nghiệm influenza virus A B test nhanh: nhằm phát hiện định tính và phân biệt kháng nguyên virus cúm A và cúm B trong mẫu bệnh phẩm dịch mũi họng. Test nhanh cho kết quả trong 15-30 phút với độ chính xác 70-90%, phù hợp cho sàng lọc ban đầu tại phòng khám. Xét nghiệm Real time RT-PCR là xét nghiệm xác định virus cúm có độ đặc hiệu cao (95%), độ nhạy cao nhất (99%) - đây là tiêu chuẩn vàng cho chẩn đoán xác định.

Trong kinh nghiệm lâm sàng, tôi thường chỉ định test nhanh cho các trường hợp nghi ngờ trong 48 giờ đầu để quyết định điều trị kháng virus sớm. Test nhanh bệnh hô hấp 5 trong 1 hiện đã có thể phân biệt đồng thời COVID-19, cúm A, cúm B, RSV và Adenovirus, giúp chẩn đoán phân biệt nhanh chóng và chính xác.

Theo dõi tiến triển triệu chứng sau 48 giờ đầu

Tiến triển bệnh trong 48-72 giờ đầu là yếu tố then chốt để phân biệt cúm mùa với các bệnh khác. Qua kinh nghiệm theo dõi hàng nghìn ca bệnh, tôi nhận thấy cúm mùa có đặc điểm tiến triển rất đặc trưng.

Cúm mùa thường đạt đỉnh triệu chứng trong 24-48 giờ đầu với sốt cao đột ngột, đau nhức cơ nặng toàn thân và mệt mỏi nghiêm trọng. Trong hầu hết các trường hợp, những người bệnh bị cúm sẽ khỏi trong 5-7 ngày, nhưng mệt mỏi có thể kéo dài 2-3 tuần. Ngược lại, cảm lạnh thông thường tiến triển từ từ với triệu chứng chủ yếu là chảy mũi, hắt hơi, ít khi sốt cao.

COVID-19 có thể có tiến triển phức tạp hơn với triệu chứng mất vị giác, khứu giác - dấu hiệu hiếm gặp trong cúm mùa. Trong 3 triệu chứng phổ biến và rõ ràng nhất của Covid-19 là sốt, ho khan và khó thở, chỉ có khó thở là không liên quan đến cảm lạnh hay cúm. Khó thở là dấu hiệu cảnh báo cần chuyển viện ngay lập tức, thường không xuất hiện trong cúm mùa không biến chứng ở người trưởng thành khỏe mạnh.             

Phân biệt rõ ràng triệu chứng cúm mùa ở người lớn dễ nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc viêm phổi nhẹ là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe hiệu quả. Nếu cơ thể có dấu hiệu bất thường kéo dài hơn 2–3 ngày, đừng chủ quan – hãy tìm đến cơ sở y tế để chẩn đoán kịp thời.