Phân biệt cúm A và cúm thường dựa trên triệu chứng nào?

Ghi nhớ: Cúm A có tính chất bùng phát nhanh, triệu chứng nặng và nguy cơ biến chứng cao hơn, trong khi cảm cúm thường nhẹ, tự giới hạn và hồi phục sớm. Việc phân biệt rõ giúp chủ động xử trí đúng và phòng ngừa lây lan trong cộng đồng.

So sánh biểu hiện khởi phát của cúm A và cúm thường

Mức độ sốt: cao đột ngột hay âm ỉ tăng dần

Bạn thức dậy buổi sáng với cơn sốt 39°C và đau mỏi khắp người? Rất có thể đó là cúm A – không phải cảm lạnh thông thường.

    • Cúm A thường khởi phát bằng sốt cao đột ngột, nhiệt độ tăng nhanh lên 38,5–40°C chỉ trong vài giờ đầu.

    • Trong khi đó, cảm cúm thường có sốt nhẹ hoặc không sốt, nếu có thì tăng dần và dao động ở mức 37,5–38°C.

    • Người mắc cúm A thường sốt kèm rét run, lạnh sâu trong người, còn cảm thường chỉ ấm đầu, hâm hấp nhẹ.

Sự khác biệt về mức độ sốt là dấu hiệu đầu tiên để người bệnh nhận diện và cân nhắc việc xét nghiệm sớm.

Thời điểm xuất hiện các triệu chứng toàn thân

Bạn có thể vẫn sinh hoạt bình thường khi cảm thường bắt đầu, nhưng cúm A khiến bạn “gục” ngay từ ngày đầu vì toàn thân rã rời.

    • Cúm A gây đau cơ, đau khớp, đau đầu dữ dội, thường xuất hiện đồng thời với cơn sốt đầu tiên, làm người bệnh mệt nhanh.

    • Với cúm thường, các triệu chứng toàn thân đến muộn, thường là sau 1–2 ngày, và mức độ nhẹ hơn, không kéo dài.

    • Cúm A còn khiến mắt đau sâu, da nhạy cảm, thậm chí không chịu nổi ánh sáng – cảm thường không gây phản ứng mạnh như vậy.

Nếu bạn cảm thấy toàn thân đau nhức ngay từ lúc sốt khởi phát, đừng xem nhẹ – đó có thể là tín hiệu cảnh báo cúm A đang phát triển mạnh.

Tốc độ lây lan cho người xung quanh trong 1–2 ngày đầu

Chỉ sau một buổi họp hoặc một ngày đi học, cả nhóm cùng ốm – điều này xảy ra thường xuyên khi có người mắc cúm A mà không biết.

    • Cúm A có khả năng lây mạnh chỉ sau vài giờ khởi phát, qua giọt bắn và tiếp xúc gần, thậm chí trước khi người bệnh biết mình bị sốt.

    • Cúm thường cũng lây qua đường hô hấp, nhưng tốc độ lan chậm hơn, ít gây bùng phát hàng loạt nếu không ở trong không gian kín.

    • Sự lây lan nhanh của cúm A khiến trẻ em, người cao tuổi, người mắc bệnh nền dễ bị ảnh hưởng nặng hơn nếu không phòng ngừa sớm.

Nếu thấy nhiều người xung quanh cùng ho, sốt trong vòng 24–48 giờ, nên nghi ngờ đến cúm A và chủ động xét nghiệm.

Cảm giác mệt mỏi và ớn lạnh có gì khác biệt?

Bạn có thể vẫn đi làm, học tập khi bị cảm, nhưng cúm A khiến bạn nằm bẹp, không thiết ăn uống – đó là điểm khác biệt quan trọng về mức độ mệt.

    • Cúm A thường khiến người bệnh mệt mỏi kiệt sức, không thể vận động bình thường, ngay cả khi nghỉ ngơi vẫn thấy đuối.

    • Ớn lạnh kéo dài, rét run từng cơn, không cải thiện khi mặc ấm – là dấu hiệu hay gặp ở cúm A, cảm thường hiếm gặp biểu hiện này.

    • Cảm thông thường chỉ gây buồn ngủ, hơi đau đầu nhẹ, chóng mặt thoáng qua, không gây rối loạn toàn thân như cúm A.

Nếu cơ thể mệt lả dù không làm gì nặng, đặc biệt kèm ớn lạnh sâu – hãy đi khám sớm vì có thể bạn đang đối mặt với cúm A.

Các dấu hiệu hô hấp dễ gây nhầm lẫn giữa hai loại cúm

Ho khan hay ho có đờm: biểu hiện khác nhau thế nào

Bạn có đang ho khan dai dẳng hay ho đờm lỏng? Chỉ cần hiểu rõ loại ho, bạn đã có thể bước đầu phân biệt cúm A với cảm thường.

    • Cúm A thường gây ho khan dữ dội ngay từ đầu, đôi khi khiến người bệnh đau ngực, khó chịu vùng cổ.

    • Ho khan trong cúm A thường không kèm đờm rõ rệt, xuất hiện sớm và tăng dần trong 2–3 ngày đầu.

    • Cảm lạnh thông thường gây ho nhẹ, sau đó chuyển sang có đờm loãng, ít gây mỏi người hay sốt cao.

    • Trường hợp ho kéo dài >5 ngày, chuyển sang ho đờm vàng đặc, cần nghĩ đến viêm phế quản hoặc bội nhiễm vi khuẩn.

Phân biệt kiểu ho không chỉ giúp nhận diện bệnh mà còn là căn cứ để lựa chọn thuốc điều trị ban đầu hiệu quả hơn.

Nghẹt mũi, chảy nước mũi và mức độ đau họng

Không ít người nhầm lẫn giữa cảm lạnh và cúm A khi thấy chảy mũi – nhưng sự khác biệt nằm ở cường độ và đi kèm triệu chứng toàn thân.

    • Cảm thường gây nghẹt mũi, chảy nước mũi loãng rất rõ rệt, kèm đau họng nhẹ nhưng không sốt cao.

    • Cúm A vẫn có thể gây chảy mũi, nhưng thường thoáng qua và không kéo dài; đau họng cũng xuất hiện nhưng nhẹ hơn ho.

    • Nếu người bệnh đau họng nặng, nuốt khó nhưng không sốt – có thể nghĩ đến viêm họng do vi khuẩn, không phải cúm.

    • Chảy nước mũi trong cảm lạnh thường kéo dài 5–7 ngày, trong khi cúm A tập trung hơn vào sốt và mỏi người.

Khi triệu chứng tập trung nhiều ở mũi và họng nhưng ít sốt, bạn có thể yên tâm theo dõi tại nhà và không cần dùng kháng virus.

Khò khè, khó thở có phải là triệu chứng đặc trưng?

Nếu cảm thấy khó thở hoặc nghe thấy tiếng khò khè mỗi khi nằm xuống, bạn không nên xem nhẹ – vì đây có thể là dấu hiệu của bệnh nặng hơn.

    • Cúm A ít khi gây khò khè ở người khỏe mạnh, nhưng có thể xuất hiện ở trẻ nhỏ, người có bệnh nền như hen phế quản.

    • Cảm lạnh thông thường gần như không gây khó thở – nếu có, thường do tắc mũi hoặc viêm mũi xoang.

    • Khi có biểu hiện thở rít, lồng ngực rút lõm (ở trẻ) hoặc mệt khi vận động nhẹ, cần kiểm tra sớm để loại trừ viêm phổi.

    • Khó thở tăng về đêm hoặc khi nằm nghiêng nên được đánh giá kỹ vì có thể liên quan đến biến chứng hô hấp do cúm.

Không nên tự chẩn đoán khó thở là do cảm thông thường – đây là triệu chứng cần được thăm khám để loại trừ tình trạng nặng hơn.

Biểu hiện khi ngủ: há miệng, ngáy, hoặc rối loạn giấc ngủ

Một đêm ngủ không ngon vì nghẹt mũi, há miệng hoặc ngáy lớn có thể là tín hiệu cảnh báo bạn đang mắc cảm lạnh hơn là cúm A.

    • Cảm lạnh gây nghẹt mũi nhiều, khiến người bệnh phải há miệng thở khi ngủ, dẫn đến khô miệng, đau họng sáng dậy.

    • Ngáy lớn, ngủ chập chờn, mơ nhiều là dấu hiệu của tắc mũi hoặc viêm mũi xoang, không phải đặc trưng của cúm A.

    • Cúm A gây mất ngủ chủ yếu do sốt, đau nhức toàn thân hoặc ho kéo dài về đêm, không tập trung vào mũi xoang.

    • Trẻ nhỏ mắc cúm có thể ngủ li bì bất thường, còn trẻ bị cảm thường khó ngủ, thức giấc nhiều lần do nghẹt mũi.

Nếu tình trạng mất ngủ chủ yếu do nghẹt mũi và ngáy, khả năng cao bạn đang bị cảm thông thường và có thể điều trị nhẹ nhàng tại nhà.

Những triệu chứng toàn thân giúp phân biệt rõ hơn

Đau nhức cơ, đau đầu và mức độ uể oải của cơ thể

Nếu bạn cảm thấy toàn thân rã rời, từng khớp nhức mỏi như bị “đánh gục” dù chỉ sốt nhẹ, đó có thể là cúm A chứ không phải cảm thông thường.

• Cúm A thường gây đau nhức cơ bắp, đặc biệt ở lưng, chân và cánh tay, mức độ mỏi rõ rệt, khó cử động linh hoạt.
• Đau đầu âm ỉ đến dữ dội, kèm theo cảm giác nặng đầu, nhức mắt – nhiều người mô tả như “mệt sâu đến xương”.
• Cảm giác uể oải toàn thân rõ rệt, thường buộc người bệnh phải nằm nghỉ nhiều giờ liền, khó làm bất cứ việc gì.
• Với cảm lạnh thông thường, mức độ đau mỏi nhẹ hơn và thường không kéo dài quá 1–2 ngày.

→ Nếu bạn cảm thấy đau nhức lan tỏa và suy kiệt từ sớm, nên cân nhắc cúm A và đi kiểm tra sớm để tránh đánh giá sai tình trạng bệnh.

Rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy – có xuất hiện?

Nhiều người không nghĩ rằng cúm lại liên quan đến tiêu hóa, nhưng thực tế triệu chứng này lại thường xuất hiện ở cúm A, đặc biệt ở trẻ em và người lớn có cơ địa nhạy cảm.

• Buồn nôn, nôn khan hoặc tiêu chảy nhẹ có thể đi kèm trong những ngày đầu của cúm A.
• Cảm giác chán ăn rõ rệt, ăn vào dễ bị trướng bụng, mệt tăng sau ăn.
• Những triệu chứng tiêu hóa này hiếm khi xảy ra ở cảm thông thường, vốn chỉ giới hạn ở đường hô hấp.
• Khi kết hợp với sốt, đau cơ và mệt nhiều, triệu chứng rối loạn tiêu hóa giúp củng cố khả năng bạn đang nhiễm cúm A.

→ Nếu bạn bị rối loạn tiêu hóa mà không có dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột, hãy nghĩ đến cúm A và không nên chủ quan tự điều trị.

Tình trạng ăn uống, sinh hoạt và hoạt động thể chất

Cảm cúm nhẹ có thể khiến bạn mỏi mệt nhưng vẫn sinh hoạt bình thường, trong khi cúm A thường làm người bệnh rơi vào trạng thái suy kiệt rõ rệt.

• Với cúm A, người bệnh thường nằm bẹp, mất sức, không muốn ăn uống hay ra khỏi giường.
• Cảm giác chán ăn kéo dài, dù không sốt cao, cũng khiến lượng nước và dinh dưỡng nạp vào rất hạn chế.
• Ngay cả những việc nhẹ như thay quần áo, đi vệ sinh cũng trở thành gắng sức.
• Nếu chỉ là cảm thông thường, bạn vẫn có thể ăn nhẹ, vận động chậm rãi mà không quá kiệt sức.

→ Hãy theo dõi khả năng ăn uống và hoạt động mỗi ngày – nếu sự suy giảm diễn tiến nhanh, đó là tín hiệu cảnh báo cúm A rõ ràng.

Mức độ ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày

Đôi khi, điểm khác biệt lớn nhất không nằm ở triệu chứng y khoa mà ở tác động thực tế đến cuộc sống hàng ngày – một dấu hiệu không nên bỏ qua.

• Người bị cúm A thường phải nghỉ làm, nghỉ học hoàn toàn, không thể duy trì sinh hoạt bình thường.
• Các hoạt động như nấu ăn, chăm con, làm việc nhẹ đều trở nên bất khả thi trong vài ngày đầu.
• Tình trạng lừ đừ, phản ứng chậm, mất tập trung ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và khả năng giao tiếp.
• Ngược lại, cảm lạnh thông thường thường chỉ khiến bạn mệt nhẹ, vẫn có thể đi làm với sự cẩn trọng nhất định.

→ Khi bệnh ảnh hưởng rõ đến nhịp sống thường ngày, đừng tự trấn an bằng cụm từ “chắc chỉ cảm nhẹ” – hãy kiểm tra để xử lý đúng hướng.

Khi nào nên nghi ngờ cúm A và cần đi khám sớm

Sốt cao kéo dài trên 3 ngày dù đã nghỉ ngơi

Nếu bạn đã nằm nghỉ nhiều ngày nhưng sốt vẫn không hạ – đó không còn là biểu hiện thông thường của cảm lạnh hay cúm nhẹ.

• Nhiệt độ từ 38,5°C trở lên liên tục hơn 72 giờ, không giảm dù đã uống thuốc hạ sốt đúng liều.
• Cảm thấy kiệt sức, toát mồ hôi lạnh, ăn uống kém, ngủ không ngon dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.
• Sốt về chiều tối, sốt vọt lên từng cơn, xen kẽ cảm giác rét run là đặc điểm dễ gặp ở cúm A.
• Không có dấu hiệu hồi phục sau 3 ngày – thậm chí triệu chứng mệt, nhức đầu tăng lên.
• → Sốt kéo dài là tín hiệu cảnh báo rõ ràng, bạn nên đi khám để xét nghiệm phân biệt cúm A và được hướng dẫn điều trị phù hợp.

Ho nặng, đau ngực hoặc có biểu hiện suy hô hấp

Nhiều người nghĩ ho là bình thường khi cảm cúm, nhưng nếu ho nặng kèm đau ngực, thở khó – có thể bạn đang bị cúm A tiến triển nặng hơn dự kiến.

• Ho liên tục, ho mạnh, gây mệt và tức ngực, nhất là về đêm hoặc khi nằm xuống.
• Đau ngực mỗi khi ho, cảm giác rát sâu bên trong ngực – gợi ý tình trạng viêm đường hô hấp dưới.
• Khó thở nhẹ khi nói chuyện, đi lại, hoặc thấy hụt hơi, thở nhanh dù không sốt cao.
• Có cảm giác không hít đủ hơi, hoặc phải gắng sức mới thở được – là dấu hiệu cần kiểm tra phổi gấp.
• → Nếu bạn đang ho kèm theo bất kỳ biểu hiện rối loạn hô hấp nào, hãy đi khám sớm để loại trừ cúm A có biến chứng viêm phổi hoặc suy hô hấp tiềm ẩn.

Có người thân bị cúm A gần đây hoặc nghi ngờ tiếp xúc

Không phải lúc nào triệu chứng cũng rõ ràng, nhưng chỉ cần có yếu tố tiếp xúc – nguy cơ mắc cúm A đã rất cao, dù bạn chỉ mới sốt nhẹ.

• Trong nhà hoặc nơi làm việc có người vừa dương tính cúm A, đặc biệt nếu đã tiếp xúc gần không khẩu trang.
• Bạn từng chăm sóc người bệnh, dùng chung vật dụng hoặc ngủ cùng phòng – khả năng lây nhiễm gần như chắc chắn.
• Đi qua nơi đông người trong giai đoạn bùng dịch như trường học, văn phòng, phương tiện công cộng.
• Triệu chứng khởi phát trong vòng 1–3 ngày sau tiếp xúc gần – nên xem là thời điểm nghi ngờ cao nhất.
• → Đừng chờ đến khi nặng mới đi khám. Có yếu tố tiếp xúc rõ ràng, bạn nên chủ động kiểm tra sớm để bảo vệ sức khỏe bản thân và người xung quanh.

Thuộc nhóm nguy cơ dễ biến chứng khi mắc cúm

Bạn có thể chỉ ho nhẹ, sốt nhẹ – nhưng nếu thuộc nhóm dễ biến chứng, việc đi khám ngay khi nghi cúm A là điều cần làm, không nên trì hoãn.

• Người già trên 65 tuổi, người có bệnh nền mạn tính như tim mạch, phổi tắc nghẽn, tiểu đường, suy thận.
• Phụ nữ mang thai, người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, điều trị ung thư hoặc có cơ địa dị ứng nặng.
• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt là bé chưa tiêm vaccine cúm hoặc có tiền sử co giật khi sốt.
• Nhóm này dễ diễn tiến nhanh từ cúm nhẹ sang viêm phổi, suy hô hấp hoặc nhiễm trùng huyết nếu không xử lý kịp.
• → Nếu bạn hoặc người thân thuộc nhóm nguy cơ này, hãy luôn cảnh giác cao với các dấu hiệu sốt, ho, đau nhức bất thường – và đừng chần chừ đi khám.

Dù cùng thuộc nhóm bệnh hô hấp do virus, cúm A có khả năng lây mạnh và biến chứng nghiêm trọng hơn. Nhận diện sớm giúp kiểm soát dịch tễ và giảm gánh nặng điều trị.