Sống khỏe để yêu thương
Bạn có thể nhiễm cúm A chỉ vì đứng cạnh người ho mà không đeo khẩu trang – điều tưởng chừng vô hại lại tiềm ẩn nguy cơ cao.
• Giọt bắn chứa virus được phát tán khi người bệnh ho, hắt hơi, thậm chí khi nói chuyện – có thể bay xa đến 1–2 mét.
• Khi người khỏe mạnh hít phải những giọt bắn này, virus dễ dàng xâm nhập vào niêm mạc mũi, miệng, hoặc mắt.
• Trong môi trường đông người như lớp học, văn phòng, xe buýt – nguy cơ lây lan theo đường hô hấp càng lớn nếu không có biện pháp bảo vệ.
Chỉ một hành động nhỏ như đeo khẩu trang đúng cách cũng có thể cắt đứt chuỗi lây nhiễm ngay từ đầu.
Bạn vừa bấm thang máy, mở cửa công cộng rồi vô thức dụi mắt – đó có thể là con đường nhanh nhất đưa virus vào cơ thể.
• Virus cúm A tồn tại trên bề mặt như tay nắm cửa, bàn làm việc, điện thoại từ vài giờ đến vài ngày tùy môi trường.
• Khi chạm vào những vật này rồi đưa tay lên mặt, virus sẽ theo tay vào niêm mạc – nơi dễ nhiễm bệnh nhất.
• Trẻ em, người làm việc văn phòng, nhân viên y tế… đều là nhóm dễ tiếp xúc với bề mặt có nguy cơ cao.
Rửa tay thường xuyên và tránh chạm tay lên mặt là bước cơ bản nhưng cực kỳ hiệu quả để phòng tránh.
Chia sẻ ly nước, khăn mặt hay bàn chải với người đang nhiễm cúm không chỉ là hành động thân thiết mà còn tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe lớn.
• Dụng cụ cá nhân như muỗng, ly uống nước, khăn tắm… có thể dính nước bọt, dịch tiết chứa virus từ người bệnh.
• Nếu không được khử trùng đúng cách, việc dùng chung sẽ tạo điều kiện cho virus truyền trực tiếp vào cơ thể người lành.
• Thói quen này thường xuất hiện trong môi trường gia đình, ký túc xá, trại hè – nơi sinh hoạt gần gũi.
Giữ nguyên tắc “của ai người đó dùng” là một trong những rào chắn hiệu quả ngăn virus tiếp cận cộng đồng.
Chỉ cần một người mắc cúm A trong phòng máy lạnh suốt nhiều giờ – cả nhóm có thể nhiễm bệnh mà không biết nguồn từ đâu.
• Không gian kín, bí gió như xe hơi, phòng họp máy lạnh, phòng ngủ không mở cửa sổ là môi trường lý tưởng để virus lưu lại lâu hơn trong không khí.
• Các hạt giọt bắn li ti (aerosol) có thể tồn tại lơ lửng hàng giờ, đặc biệt khi không có luồng gió đối lưu để khuếch tán.
• Khi nhiều người hít chung một nguồn không khí giới hạn, khả năng nhiễm chéo tăng nhanh mà không cần tiếp xúc trực tiếp.
Để phòng bệnh hiệu quả, hãy ưu tiên thông gió tốt cho nhà ở và nơi làm việc – đừng để không khí trở thành phương tiện vận chuyển virus.
Chỉ cần đứng gần người đang nhiễm cúm A trong vài phút, bạn đã có thể vô tình đưa virus vào cơ thể mà không hề hay biết.
• Virus cúm A lây lan mạnh nhất qua giọt bắn, và nguy cơ lây tăng gấp nhiều lần nếu bạn đứng gần dưới 1 mét.
• Tiếp xúc càng lâu, khả năng hít phải giọt bắn chứa virus càng cao – nhất là khi người bệnh ho hoặc nói chuyện lớn.
• Nơi làm việc, bữa ăn chung, chăm sóc người ốm tại nhà là các tình huống tiếp xúc gần rất phổ biến.
• Dù người bệnh có đeo khẩu trang, nếu bạn tiếp xúc sát lâu hơn 15 phút thì vẫn có nguy cơ.
Giữ khoảng cách và hạn chế thời gian tiếp xúc trực tiếp chính là bước đầu tiên để giảm nguy cơ lây nhiễm cho bản thân và gia đình.
Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần đeo khẩu trang là đủ, nhưng nếu đeo sai hoặc tháo ra khi nói chuyện thì virus vẫn có cơ hội xâm nhập.
• Không đeo khẩu trang hoặc kéo khẩu trang xuống cằm khi nói chuyện khiến giọt bắn dễ phát tán hoặc xâm nhập vào mũi, miệng.
• Đeo khẩu trang dưới mũi, đeo lỏng hoặc dùng khẩu trang ẩm cũng không đảm bảo khả năng lọc virus.
• Khẩu trang dùng lại nhiều lần mà không thay mới hoặc giặt đúng cách sẽ tích tụ vi khuẩn và virus.
• Trẻ em hoặc người lớn tuổi thường khó đeo khẩu trang đúng cách – nên có người nhắc nhở và hỗ trợ.
Hãy nhớ rằng khẩu trang chỉ phát huy hiệu quả nếu được đeo đúng – che kín mũi và miệng, ôm sát mặt và không sờ tay vào mặt ngoài.
Một cái chạm tay lên mặt sau khi bắt tay người nhiễm bệnh cũng có thể trở thành điểm khởi đầu của lây nhiễm cúm A.
• Virus cúm A tồn tại trên tay, điện thoại, tay nắm cửa và bàn ghế trong nhiều giờ, đặc biệt ở nơi công cộng.
• Nếu không rửa tay đúng cách sau khi chạm vào các bề mặt này, bạn có thể đưa virus lên niêm mạc mũi, mắt, miệng.
• Nhiều người chỉ rửa tay sơ sài, không dùng xà phòng hoặc không lau khô đúng cách – làm giảm hiệu quả kháng khuẩn.
• Trẻ nhỏ, nhân viên văn phòng, người chăm sóc người bệnh là nhóm cần nhắc nhở rửa tay kỹ nhiều lần mỗi ngày.
Để bảo vệ mình, hãy rửa tay ít nhất 20 giây với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn sau mỗi lần tiếp xúc đồ dùng chung.
Chỉ cần 1 người mang virus ho hoặc nói chuyện trong không gian kín, virus cúm A có thể lơ lửng trong không khí đủ để lây cho nhiều người.
• Phòng họp, lớp học, xe buýt, thang máy – những nơi kín gió, đông người là môi trường lý tưởng để virus phát tán.
• Khi thiếu lưu thông khí, giọt bắn nhỏ chứa virus sẽ không khuếch tán ra ngoài mà tồn tại lâu hơn trong không khí.
• Việc không mở cửa sổ, không bật quạt thông gió khiến nguy cơ lây nhiễm tăng gấp nhiều lần trong giờ cao điểm.
• Ngay cả khi đã tiêm phòng, tiếp xúc thường xuyên trong môi trường như vậy vẫn có khả năng bị lây nếu không đeo khẩu trang.
Ưu tiên chọn không gian thoáng, giảm thời gian ở nơi đông người và tăng cường lưu thông khí là giải pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả.
Rất nhiều ca mắc cúm A xuất phát từ việc đi lại nơi đông người nhưng chủ quan không che chắn đúng cách. Virus cúm phát tán mạnh qua giọt bắn – chỉ cần một cái ho nhẹ hoặc nói chuyện gần cũng đủ khiến người đối diện hít phải mầm bệnh.
→ Khẩu trang không chỉ giúp ngăn virus xâm nhập mà còn bảo vệ cộng đồng – đừng lơ là ngay cả khi thấy mình đang khỏe mạnh.
Tay là “chiếc cầu vô hình” đưa virus từ các bề mặt vào cơ thể mà nhiều người không nhận ra. Việc rửa tay đúng lúc, đúng cách giúp phá vỡ chuỗi lây truyền của cúm A hiệu quả.
→ Đừng chờ đến khi tay thấy bẩn mới rửa – hãy coi vệ sinh tay là thói quen sống khỏe trong thời đại dịch bệnh.
Bạn có thể cẩn thận rửa tay nhưng lại “vô tình” đưa virus vào cơ thể nếu thường xuyên chạm tay lên mặt. Hành động nhỏ này chính là điểm yếu trong chuỗi phòng ngừa mà nhiều người bỏ qua.
→ Luôn ý thức kiểm soát bàn tay của mình – vì đây là “con đường tắt” mà virus cúm rất ưa thích.
Ngay cả khi không tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, bạn vẫn có thể nhiễm cúm A nếu chạm vào tay nắm cửa, điện thoại, bàn ghế đã nhiễm virus mà không được vệ sinh đúng cách.
→ Bề mặt sạch là hàng rào bảo vệ đầu tiên cho mọi thành viên trong nhà – hãy giữ thói quen này ngay cả khi không có dịch.
Bạn có thể rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang đúng cách, nhưng nếu hệ miễn dịch suy yếu, cúm A vẫn dễ dàng tấn công cơ thể.
Cơ thể thiếu ngủ và ít vận động là điều kiện lý tưởng để virus cúm dễ tấn công, dù bạn đã phòng ngừa bên ngoài khá tốt.
Bạn có thể ăn uống đủ chất, tập luyện đều, nhưng nếu không tiêm vaccine đúng lịch, nguy cơ mắc cúm A vẫn hiện hữu – nhất là trong mùa dịch.
Cúm A có thể lây nhanh chỉ qua vài giây bất cẩn – nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bạn hiểu rõ cơ chế lây truyền và tuân thủ đúng hướng dẫn y tế. Chủ động phòng ngừa là bước thiết yếu để giảm nguy cơ nhiễm bệnh trong cộng đồng.
