Triệu chứng viêm xoang nặng thường gặp là gì? Khi nào cần đi khám

Các triệu chứng viêm xoang nặng phổ biến

Viêm xoang nặng có những biểu hiện đặc trưng khác biệt rõ rệt với viêm xoang thông thường, đòi hỏi sự chú ý và can thiệp y tế kịp thời. Nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo giúp tránh được những biến chứng nguy hiểm.

Đau nhức vùng mặt và trán kéo dài

Đau đầu do viêm xoang nặng có đặc điểm riêng biệt, thường xuất hiện ở vùng trán, hai bên mũi, xương gò má và có thể lan ra vùng thái dương. Cơn đau thường tăng nặng vào buổi sáng khi thức dậy do dịch tiết tích tụ qua đêm, và có xu hướng giảm dần trong ngày khi người bệnh đứng thẳng, giúp dẫn lưu tự nhiên.

Đặc điểm đau có tính chất âm ỉ, nặng nề, đôi khi như bị ép chặt hoặc căng phồng từ bên trong. Khi cúi đầu xuống, ho, hắt hơi hoặc thay đổi tư thế đột ngột, cơn đau sẽ gia tăng đáng kể. Điều này phân biệt rõ với đau đầu thông thường hay đau đầu do căng thẳng.

Vị trí đau cũng giúp xác định xoang nào bị viêm. Viêm xoang trán gây đau vùng trán và trên lông mày, viêm xoang hàm tạo cảm giác đau ở má và có thể lan xuống răng hàm trên. Viêm xoang bướm gây đau sâu trong đầu, vùng chẩm, đôi khi bệnh nhân mô tả như đau "trong não".

Cơn đau kéo dài hơn 7-10 ngày mà không có dấu hiệu thuyên giảm, đặc biệt khi đã dùng thuốc giảm đau mà không hiệu quả, là dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay. Đau đầu dữ dội kèm theo buồn nôn, nôn, rối loạn thị giác có thể là biến chứng nghiêm trọng của viêm xoang.

Nghẹt mũi và chảy dịch mũi đặc màu xanh hoặc vàng

Nghẹt mũi trong viêm xoang nặng thường có tính chất bất đối xứng, một bên nghẹt nặng hơn bên kia, và ít khi thuyên giảm hoàn toàn ngay cả khi dùng thuốc xịt mũi. Tình trạng này khác với nghẹt mũi do cảm lạnh thông thường, có xu hướng dai dẳng và không đáp ứng tốt với các biện pháp điều trị thông thường.

Dịch mũi trong viêm xoang nặng có màu sắc đặc trưng, từ vàng đến xanh lá cây, đôi khi có mùi hôi khó chịu. Màu sắc này phản ánh sự hiện diện của bạch cầu trung tính và vi khuẩn trong dịch tiết. Dịch mũi thường đặc, nhớt, khó khạc ra và có thể kèm theo vệt máu nhỏ do niêm mạc bị tổn thương.

Hiện tượng dịch mũi chảy ngược xuống họng gây cảm giác khó chịu, ho khan kéo dài, đặc biệt vào ban đêm khi nằm xuống. Người bệnh thường phải khạc đờm liên tục, có cảm giác "có cục đờm" trong họng mà không thể khạc sạch được.

Khi dịch mũi có màu xanh đậm, mùi hôi nặng, hoặc có máu nhiều, đây là dấu hiệu nhiễm trùng nặng cần được điều trị kháng sinh ngay lập tức. Đặc biệt, nếu dịch mũi chỉ chảy một bên mũi kèm theo mùi hôi, cần loại trừ khả năng có dị vật trong mũi hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Sốt cao kèm theo mệt mỏi và ớn lạnh

Sốt là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng nhất của viêm xoang nặng, cho thấy cơ thể đang chống lại nhiễm trùng toàn thân. Nhiệt độ thường dao động từ 38-39°C, có thể cao hơn trong những trường hợp nghiêm trọng, kèm theo cảm giác ớn lạnh rùng mình ngay cả trong môi trường ấm áp.

Mệt mỏi trong viêm xoang nặng không phải là cảm giác mệt thông thường sau một ngày làm việc mà là tình trạng kiệt sức toàn thân. Người bệnh cảm thấy không có sức lực để thực hiện các hoạt động hàng ngày, luôn muốn nằm nghỉ, và có cảm giác "nặng người" đặc trưng.

Cơn sốt thường kèm theo đau nhức toàn thân, đặc biệt ở vùng cổ, vai, lưng, tương tự như triệu chứng của bệnh cúm nhưng kéo dài hơn. Người bệnh có thể bị mất cảm giác thèm ăn, khó ngủ do nghẹt mũi và đau đầu, dẫn đến suy nhược dần dần.

Sốt cao trên 39°C, đặc biệt khi kèm theo đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, cứng gáy là những dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, áp xe não. Trong trường hợp này, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được cấp cứu kịp thời.

Giảm hoặc mất khứu giác, khó thở qua mũi

Mất khứu giác trong viêm xoang nắng xảy ra do sưng niêm mạc và dịch tiết che phủ vùng khứu giác ở đỉnh khoang mũi. Khác với mất khứu giác do COVID-19 có tính chất đột ngột, mất khứu giác do viêm xoang thường tiến triển từ từ và có thể hồi phục khi điều trị đúng cách.

Khó thở qua mũi buộc người bệnh phải thở bằng miệng, gây khô miệng, đau họng, và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Việc thở bằng miệng liên tục cũng ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, gây ngáy to và có thể dẫn đến hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Mất khứu giác ảnh hưởng trực tiếp đến vị giác, làm thức ăn trở nên nhạt nhẽo, giảm cảm giác thèm ăn và có thể dẫn đến suy dinh dưỡng ở người cao tuổi. Đặc biệt, mất khứu giác còn là yếu tố nguy cơ an toàn, khiến người bệnh không thể phát hiện mùi khói cháy, khí gas rò rỉ hay thức ăn hỏng.

Nếu mất khứu giác kéo dài hơn 2 tuần sau khi điều trị, cần thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu để loại trừ khả năng tổn thương thần kinh khứu giác vĩnh viễn hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác như polyp mũi, u xoang.

Biến chứng và dấu hiệu cảnh báo viêm xoang nặng

Khi viêm xoang không được điều trị kịp thời hoặc diễn biến nặng, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay lập tức.

Đau nhức lan rộng lên vùng mắt hoặc thái dương

Khi viêm xoang tiến triển nặng, đau nhức không còn giới hạn ở vùng mặt mà lan rộng lên các khu vực xung quanh. Điều này xảy ra do các xoang hàm, xoang trán và xoang bướm có vị trí gần với các cấu trúc quan trọng khác.

Đau lan lên vùng mắt thường xuất phát từ viêm xoang hàm hoặc xoang sàng, gây cảm giác nặng nề, căng tức quanh ổ mắt. Bệnh nhân thường mô tả như có cảm giác áp lực mạnh từ bên trong đẩy ra. Đau có thể tăng khi cúi đầu xuống hoặc khi ho, hắt hơi.

Đau thái dương thường liên quan đến viêm xoang bướm hoặc xoang trán. Cơn đau có thể xuất hiện theo từng đợt, kéo dài nhiều giờ và không thuyên giảm khi sử dụng thuốc giảm đau thông thường. Một số bệnh nhân còn cảm thấy đau lan xuống hàm, răng hoặc cổ.

Dấu hiệu đặc biệt cần lưu ý là đau tăng dần theo thời gian, không có xu hướng thuyên giảm sau 7-10 ngày điều trị tại nhà. Khi đau kèm theo sốt cao hoặc rét run, đây là tín hiệu cảnh báo nhiễm trùng đang lan rộng và cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Sưng tấy quanh mắt hoặc mí mắt bị sưng

Sưng mắt là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của viêm xoang, đặc biệt khi nhiễm trùng từ xoang sàng lan sang ổ mắt. Tình trạng này được gọi là viêm tổ chức quanh ổ mắt, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

Giai đoạn đầu, bệnh nhân có thể nhận thấy mí mắt sưng nhẹ, đỏ và có cảm giác căng tức. Tuy nhiên, khi nhiễm trùng tiến triển, sưng tấy trở nên rõ rệt hơn, có thể khiến mắt khó mở hoặc không thể mở được. Da quanh mắt trở nên đỏ, nóng và đau khi chạm vào.

Trong trường hợp nghiêm trọng, nhiễm trùng có thể xâm nhập sâu vào ổ mắt, gây ra tình trạng lồi mắt bất thường. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển nhãn cầu, nhìn đôi hoặc giảm thị lực. Đây là tình huống cấp cứu y khoa đòi hỏi phải nhập viện điều trị ngay lập tức.

Sưng mắt do viêm xoang thường kèm theo các triệu chứng khác như đau đầu dữ dội, sốt cao và tiết dịch mũi có mùi hôi. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu sưng tấy nào quanh vùng mắt, bệnh nhân cần tìm đến cơ sở y tế trong vòng 24 giờ.

Mất thị lực hoặc nhìn mờ bất thường

Rối loạn thị giác do viêm xoang là biến chứng cực kỳ nghiêm trọng, có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn nếu không được điều trị khẩn cấp. Tình trạng này xảy ra khi nhiễm trùng từ xoang sàng hoặc xoang bướm lan sang các cấu trúc thần kinh thị giác.

Các triệu chứng thị giác bất thường thường bắt đầu từ việc nhìn mờ, giảm độ sắc nét khi nhìn xa hoặc gần. Bệnh nhân có thể mô tả như có màn sương che mắt hoặc cảm giác nhìn qua một lớp kính mờ. Một số trường hợp xuất hiện hiện tượng nhìn đôi, đặc biệt khi nhìn sang hai bên hoặc nhìn lên xuống.

Trong giai đoạn tiến triển, thị lực có thể giảm đáng kể, từ việc khó phân biệt chi tiết nhỏ đến không thể nhận biết chuyển động của tay trước mặt. Một số bệnh nhân còn gặp phải tình trạng mất thị trường, tức là mất khả năng nhìn thấy một phần không gian xung quanh.

Nguyên nhân chính là do áp lực từ mưng mủ trong xoang ép lên dây thần kinh thị giác hoặc do nhiễm trùng trực tiếp xâm nhập vào ổ mắt. Bất kỳ thay đổi nào về thị lực khi đang có triệu chứng viêm xoang đều là dấu hiệu báo động đỏ, đòi hỏi phải cấp cứu y khoa ngay trong vòng vài giờ để ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn.

Đau đầu dữ dội kèm buồn nôn, nôn

Đau đầu kèm theo buồn nôn và nôn là dấu hiệu cảnh báo viêm xoang có thể đã gây ra biến chứng nội sọ nghiêm trọng. Tình trạng này thường liên quan đến viêm màng não, áp xe não hoặc tăng áp lực nội sọ do nhiễm trùng lan rộng.

Đau đầu trong trường hợp này có đặc điểm khác biệt so với đau đầu thông thường do viêm xoang. Cơn đau thường rất dữ dội, liên tục và không thuyên giảm khi sử dụng thuốc giảm đau. Bệnh nhân mô tả như có cảm giác đầu sắp nổ tung hoặc có áp lực cực lớn từ bên trong sọ não.

Buồn nôn và nôn xuất hiện do tăng áp lực nội sọ hoặc kích thích trực tiếp các trung khu nôn trong não. Triệu chứng này thường đi kèm với sợ ánh sáng, cứng gáy và có thể có co giật. Nôn thường xảy ra bất ngờ, không liên quan đến việc ăn uống và có thể là nôn phun tia.

Các dấu hiệu đi kèm khác bao gồm sốt cao trên 39°C, rét run, lú lẫn hoặc thay đổi tình trạng ý thức. Một số bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng thần kinh khác như yếu liệt một bên người, nói khó hoặc судороги.

Khi xuất hiện tổ hợp triệu chứng đau đầu dữ dội, buồn nôn và nôn cùng với các dấu hiệu viêm xoang, đây là tình huống cấp cứu y khoa tuyệt đối. Bệnh nhân cần được chuyển đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán hình ảnh và điều trị tích cực nhằm ngăn ngừa các biến chứng đe dọa tính mạng.

Khi nào cần đi khám và xử lý kịp thời

Việc nhận biết đúng thời điểm cần can thiệp y tế là chìa khóa để tránh các biến chứng nghiêm trọng của viêm xoang. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo quan trọng mà bạn không nên bỏ qua.

Triệu chứng kéo dài trên 10 ngày không cải thiện

Viêm xoang cấp tính thông thường sẽ có dấu hiệu cải thiện sau 7-10 ngày điều trị tại nhà hoặc với thuốc không kê đơn. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng vẫn dai dẳng hoặc trở nên trầm trọng hơn sau thời gian này, đây là dấu hiệu cần được thăm khám chuyên khoa.

Các biểu hiện cụ thể bao gồm: đau đầu vùng trán và má không giảm dù đã sử dụng thuốc giảm đau, nghẹt mũi liên tục khiến khó thở, dịch mũi vẫn có màu vàng xanh đặc quánh, và cảm giác đau nhức quanh mắt khi cúi xuống. Đặc biệt, nếu bạn thấy triệu chứng ban đầu có vẻ thuyên giảm nhưng sau đó lại nặng lên, điều này thường báo hiệu tình trạng nhiễm trùng thứ phát hoặc chuyển sang giai đoạn mãn tính.

Theo kinh nghiệm lâm sàng, bệnh nhân viêm xoang kéo dài thường có nguy cơ cao phát triển thành viêm xoang mãn tính nếu không được điều trị kịp thời. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến những biến chứng phức tạp hơn.

Xuất hiện các dấu hiệu biến chứng nghiêm trọng

Viêm xoang có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm khi nhiễm trùng lan rộng đến các vùng lân cận. Các dấu hiệu nghiêm trọng sau đây đòi hỏi phải đi khám ngay lập tức:

Đặc biệt nghiêm trọng là khi nhiễm trùng lan đến não gây viêm màng não hoặc áp xe não, hoặc khi ảnh hưởng đến mắt có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Những biến chứng này tuy hiếm gặp nhưng có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Phản ứng không đáp ứng với điều trị ban đầu

Khi các biện pháp điều trị tại nhà như xông hơi, súc rửa mũi bằng nước muối sinh lý, sử dụng thuốc giảm đau và kháng viêm không mang lại hiệu quả sau 3-5 ngày, bạn cần cân nhắc đến việc thăm khám chuyên khoa.

Những dấu hiệu cho thấy cơ thể không đáp ứng với điều trị bao gồm: nhiệt độ cơ thể vẫn dao động trên 38°C, đau đầu ngày càng tăng thay vì giảm dần, dịch mũi chuyển từ trong suốt sang màu vàng xanh hoặc có mùi hôi, và tình trạng mệt mỏi, chán ăn kéo dài. Điều này thường báo hiệu nhiễm trùng do vi khuẩn đã phát triển, cần có sự can thiệp của kháng sinh theo chỉ định bác sĩ.

Trong thực tế, nhiều bệnh nhân chỉ sử dụng thuốc xịt mũi hoặc thuốc giảm đau mà bỏ qua việc súc rửa mũi đúng cách. Tuy nhiên, nếu đã thực hiện đầy đủ các biện pháp này mà vẫn không thấy cải thiện, điều đó cho thấy tình trạng bệnh có thể phức tạp hơn dự kiến.

Hướng dẫn lựa chọn chuyên khoa và phương pháp khám

Việc lựa chọn chuyên khoa phù hợp sẽ giúp bạn được chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhất. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể theo từng tình huống:

1. Khám ban đầu: Bắt đầu với bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ gia đình để đánh giá tổng quát tình trạng và loại trừ các nguyên nhân khác.
2. Chuyên khoa Tai Mũi Họng: Khi triệu chứng kéo dài trên 2 tuần hoặc tái phát nhiều lần trong năm, bác sĩ TMH sẽ thực hiện nội soi mũi họng để quan sát trực tiếp tình trạng viêm.
3. Chụp CT scan: Trong trường hợp nghi ngờ biến chứng hoặc viêm xoang mãn tính, bác sĩ có thể chỉ định chụp cắt lớp vi tính để xác định chính xác vị trí và mức độ viêm.
4. Cấp cứu: Khi xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm như sưng mắt, đau đầu dữ dội, sốt cao, hãy đến khoa cấp cứu ngay lập tức.

Kinh nghiệm cho thấy, việc thăm khám sớm không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn tránh được những chi phí và biến chứng không mong muốn trong tương lai. Đừng chần chừ khi cơ thể đã gửi những tín hiệu cảnh báo rõ ràng.

Nếu bạn gặp các triệu chứng viêm xoang mãn tính tái phát nhiều lần trong năm, hãy chủ động đi khám chuyên khoa tai mũi họng càng sớm càng tốt. Điều trị sớm có thể tránh phẫu thuật và giúp hệ hô hấp phục hồi tốt hơn, đặc biệt với người có bệnh nền hô hấp.