Khi bị cảm cúm nên làm gì nhanh khỏi bệnh?

Ưu tiên nghỉ ngơi và chăm sóc thể chất đúng cách

Ngủ đủ giấc và nằm nghỉ tại nơi thoáng, ấm

Nhiều người nghĩ rằng nghỉ ngơi là nằm xuống bất kỳ chỗ nào, nhưng nếu bạn nằm ở nơi bí bách, quá lạnh hoặc quá sáng, cơ thể sẽ khó phục hồi, thậm chí còn mệt hơn.

• Ngủ sâu giúp cơ thể sản sinh kháng thể, phục hồi các mô tổn thương do virus cúm gây ra. Thiếu ngủ kéo dài sẽ khiến hệ miễn dịch suy yếu, bệnh nặng hơn.
• Không gian nghỉ cần thông thoáng, sạch sẽ, tránh nơi có gió lùa hoặc ẩm ướt. Nên mở hé cửa sổ để không khí lưu thông, hạn chế vi khuẩn tích tụ.
• Tránh nằm điều hòa quá lạnh hoặc bị gió thổi trực tiếp vào người, nhất là khi đang sốt hoặc đổ mồ hôi. Có thể dùng thêm chăn mỏng để giữ ấm vùng lưng và bụng.

Bạn đang ốm, cơ thể cần được ưu tiên. Hãy cho mình quyền nghỉ ngơi đúng cách để hồi phục nhanh nhất có thể.

Mặc quần áo thoải mái, không để cơ thể nhiễm lạnh

Nếu mặc đồ dày, bí hoặc không thay quần áo khi ra mồ hôi nhiều, người bệnh sẽ dễ bị hạ thân nhiệt, cảm giác ớn lạnh kéo dài, làm tình trạng cúm tệ hơn.

• Chọn quần áo rộng rãi, chất liệu cotton thấm hút tốt. Tránh mặc đồ bó sát hoặc chất tổng hợp gây bí bách, khiến cơ thể khó thoát nhiệt.
• Khi bị sốt, cơ thể thường ra mồ hôi nhiều – cần lau khô và thay quần áo sạch ngay để không bị lạnh đột ngột.
• Không để bàn chân trần, đặc biệt khi nằm trên sàn gạch hoặc trời se lạnh. Nên mang tất mỏng giữ ấm lòng bàn chân, hỗ trợ lưu thông máu.

Một việc đơn giản như mặc đồ đúng cách cũng ảnh hưởng lớn đến quá trình khỏi bệnh – đừng chủ quan mà đánh đổi bằng những ngày mệt mỏi kéo dài.

Tránh vận động nặng hoặc cố gắng làm việc khi còn mệt

Cố gắng hoàn thành việc nhà hay tiếp tục công việc khi còn chưa khỏe không chỉ kéo dài bệnh mà còn dễ gây biến chứng như kiệt sức, viêm phổi, hoặc tụt huyết áp.

• Khi bị cúm, năng lượng cơ thể được huy động để chống lại virus, nếu tiếp tục gắng sức sẽ khiến khả năng đề kháng suy giảm.
• Dọn dẹp, tập luyện, mang vác nặng hay đi ngoài trời mưa gió là những hoạt động nên tránh tuyệt đối trong 2–3 ngày đầu phát bệnh.
• Ngay cả khi cảm thấy "đỡ đỡ", hãy chờ thêm ít nhất 24–48h không sốt, ngủ ngon trở lại và ăn uống bình thường mới nên bắt đầu hoạt động nhẹ.

Nghe theo cơ thể mình là cách bảo vệ chính mình – đừng để vài việc chưa xong khiến bạn phải nằm viện nhiều ngày sau đó.

Theo dõi thân nhiệt thường xuyên để phát hiện sốt cao

Nhiều trường hợp người bệnh tưởng rằng mình đã hạ sốt, nhưng thực tế thân nhiệt vẫn tăng âm ỉ – dẫn tới co giật (ở trẻ), hoặc mất nước nặng (ở người lớn).

• Nên đo nhiệt độ mỗi 4–6 giờ trong ngày, đặc biệt nếu bạn đang cảm thấy lạnh run, đau đầu hoặc mê man.
• Nếu sốt trên 38.5°C và kéo dài quá 48 giờ, cần cân nhắc dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định. Tuyệt đối không tự kết hợp nhiều loại thuốc không rõ nguồn gốc.
• Kết hợp chườm ấm trán, nách và bẹn để hỗ trợ hạ nhiệt. Tránh dùng khăn lạnh hoặc đá trực tiếp vì dễ gây sốc nhiệt.

Đừng để “cảm giác” đánh lừa bạn – sốt là chỉ dấu quan trọng cần theo dõi sát. Dùng nhiệt kế đúng cách sẽ giúp bạn chủ động trong mọi tình huống.

Bổ sung đủ nước và dinh dưỡng để phục hồi nhanh hơn

Uống nước ấm thường xuyên, tránh nước lạnh hoặc có cồn

Khi cơ thể đang mệt mỏi vì cảm cúm, uống sai loại nước có thể khiến triệu chứng nặng hơn, kéo dài thời gian phục hồi.

• Nước ấm giúp làm dịu cổ họng, loãng đờm và hỗ trợ hạ sốt tự nhiên, đặc biệt hiệu quả khi bạn kèm theo ho hoặc nghẹt mũi.
• Tránh dùng nước lạnh hoặc nước đá vì dễ gây co thắt họng, làm triệu chứng viêm tăng nặng hơn, nhất là với người có cơ địa nhạy cảm.
• Các loại nước có cồn như rượu, bia làm cơ thể mất nước, suy giảm miễn dịch, thậm chí có thể phản ứng với thuốc cảm cúm nếu đang dùng.
• Có thể thêm vài lát gừng tươi hoặc vài giọt chanh mật ong vào nước ấm để tăng hiệu quả kháng viêm và cải thiện vị giác khi bị nghẹt mũi.

Hãy giữ thói quen uống từng ngụm nhỏ suốt ngày, đừng đợi đến khi khát mới bổ sung nước – điều này sẽ giúp bạn giảm mệt mỏi và hồi phục nhanh hơn.

Ăn thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa và giàu dưỡng chất

Nhiều người bỏ ăn khi bị cảm cúm, khiến cơ thể kiệt sức và hệ miễn dịch yếu đi, làm bệnh kéo dài không dứt điểm.

• Ưu tiên các món cháo loãng, súp gà, canh rau củ nấu mềm vì dễ nuốt, không gây áp lực lên hệ tiêu hóa đang yếu.
• Nên chế biến đơn giản, ít dầu mỡ, không chiên xào để hạn chế gây đầy bụng, buồn nôn khi cơ thể còn yếu.
• Thêm protein từ trứng, thịt nạc hoặc đậu hũ để phục hồi năng lượng, đồng thời cung cấp kháng thể tự nhiên.
• Nếu cảm thấy khó ăn, hãy chia nhỏ bữa, ăn từng ít một để tránh tình trạng bỏ bữa hoặc ăn quá no gây buồn nôn.

Đừng ép mình ăn quá nhiều trong một lần, hãy tôn trọng cảm giác cơ thể và ưu tiên dưỡng chất hơn số lượng.

Bổ sung vitamin C và các khoáng chất tăng đề kháng

Thiếu hụt vitamin và khoáng chất trong thời gian bị bệnh là nguyên nhân khiến cơ thể lâu khỏi và dễ tái phát cúm.

• Vitamin C từ cam, quýt, ổi, bưởi hoặc rau cải xanh giúp tăng cường miễn dịch, chống lại virus và giảm viêm hiệu quả.
• Kẽm (zinc) có trong hạt bí, hạt hướng dương, ngũ cốc nguyên hạt giúp cơ thể tái tạo mô và hồi phục nhanh hơn.
• Có thể bổ sung dạng viên sủi nếu ăn uống kém, nhưng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để tránh quá liều.
• Tránh dùng thực phẩm chức năng trôi nổi không rõ nguồn gốc vì có thể gây tương tác thuốc hoặc kích ứng.

Đầu tư đúng vào dinh dưỡng giúp bạn không chỉ nhanh khỏi cúm mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể sau bệnh.

Tránh các loại thực phẩm có thể gây kích ứng cổ họng

Một số món ăn quen thuộc lại là "thủ phạm giấu mặt" khiến cổ họng đau rát, ho lâu ngày không khỏi dù bệnh chính đã thuyên giảm.

• Hạn chế đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm cay nóng, bánh kẹo cứng hoặc có nhiều phụ gia vì dễ làm cổ họng tổn thương.
• Các món lên men như dưa chua, kim chi hoặc nước uống có ga có thể làm tăng tiết dịch đờm và gây cảm giác khó chịu.
• Nếu bạn hay bị dị ứng, hãy tránh sữa tươi, hải sản hoặc đậu phộng trong giai đoạn này để ngăn phản ứng viêm thêm nặng.
• Chú ý quan sát phản ứng cơ thể sau khi ăn: nếu thấy cổ họng rát hơn, ho nhiều hơn thì nên tạm ngừng món đó vài ngày.

Tự mình để ý và loại bỏ thực phẩm gây kích ứng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để rút ngắn thời gian điều trị tại nhà.

Dưới đây là phần nội dung chi tiết triển khai theo đúng yêu cầu của bạn:

Xử lý triệu chứng đúng cách theo từng tình huống

Sử dụng khăn ấm hoặc thuốc hạ sốt khi bị sốt cao

Cơn sốt khiến cơ thể mệt lả, người bệnh khó ngủ, ăn kém và dễ mất nước nếu không hạ kịp thời. Việc xử lý sai cách như lau bằng nước lạnh hoặc lạm dụng thuốc có thể gây sốc nhiệt hoặc làm gan – thận chịu áp lực không cần thiết.

• Lau người bằng khăn ấm là bước đầu an toàn giúp hạ sốt nhẹ. Chọn vùng trán, cổ, nách và bẹn để tăng hiệu quả tỏa nhiệt.
• Khi sốt vượt 38,5°C, nên dùng thuốc hạ sốt chứa paracetamol với liều phù hợp cân nặng và khoảng cách 4–6 giờ giữa các lần.
• Không kết hợp nhiều loại thuốc hạ sốt hoặc uống quá liều với hy vọng “hạ nhanh” vì có thể gây ngộ độc gan.
• Uống đủ nước ấm sau khi dùng thuốc để hỗ trợ đào thải độc tố qua đường tiểu.

Hãy lắng nghe cơ thể và xử lý theo từng mức độ, đừng để sự nóng ruột khiến bạn dùng sai cách rồi tự làm mình nặng hơn.

Dùng nước muối sinh lý làm sạch mũi, họng

Cảm cúm thường gây chảy mũi, nghẹt mũi và rát họng, nếu không vệ sinh đúng cách có thể dẫn đến nhiễm trùng tai giữa hoặc viêm xoang thứ phát – đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi.

• Súc họng bằng nước muối sinh lý 0,9% 2–3 lần mỗi ngày giúp sát khuẩn nhẹ nhàng, làm dịu họng và giảm đau rát.
• Xịt mũi bằng dung dịch muối biển sâu hoặc nhỏ mũi nước muối sinh lý để làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ thông thoáng đường thở.
• Sau khi xịt/nước muối nhỏ mũi, nên xì nhẹ từng bên mũi một để tránh tổn thương niêm mạc mũi.
• Không nên dùng nước muối tự pha không đảm bảo vô trùng vì dễ gây kích ứng.

Duy trì vệ sinh mũi họng đúng cách là một “lá chắn” giúp bạn nhanh hồi phục và tránh lây nhiễm cho người thân.

Giữ ẩm không khí phòng để giảm ho và nghẹt mũi

Khi bị cảm cúm, nếu ở trong phòng máy lạnh khô hoặc không khí bí bách, đường hô hấp sẽ bị kích ứng nhiều hơn, làm ho kéo dài và nghẹt mũi dai dẳng, rất khó chịu.

• Duy trì độ ẩm phòng ở mức 50–60% bằng máy tạo ẩm hoặc đặt một thau nước sạch gần quạt/máy lạnh.
• Có thể nhỏ vài giọt tinh dầu khuynh diệp vào nước để hỗ trợ thông mũi và dễ thở hơn.
• Lau nhà, vệ sinh phòng ngủ thường xuyên để giảm bụi mịn và vi khuẩn tồn lưu.
• Tránh đốt nhang, xịt phòng nồng mùi vì dễ gây kích ứng niêm mạc vốn đang yếu.

Không khí dễ chịu là liều thuốc tự nhiên cực kỳ hiệu quả – hãy tận dụng để giảm phụ thuộc vào thuốc khi chưa thật sự cần thiết.

Dùng thuốc cảm theo hướng dẫn, không tự ý phối hợp thuốc

Nhiều người vì muốn khỏi bệnh nhanh đã kết hợp nhiều loại thuốc cảm mà không biết mình đang “đẩy” gan, tim, thận vào tình thế nguy hiểm – đặc biệt với người già hoặc có bệnh nền.

• Chỉ nên sử dụng thuốc cảm đơn lẻ có thành phần phù hợp với triệu chứng hiện tại: sốt, ho, nghẹt mũi, đau đầu…
• Đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng, chú ý liều lượng và khoảng cách giữa các lần uống, nhất là khi dùng paracetamol hoặc thuốc chống dị ứng.
• Không tự ý dùng thêm thuốc kháng sinh khi chưa có dấu hiệu nhiễm khuẩn rõ ràng và không có chỉ định của bác sĩ.
• Nếu đang dùng thuốc điều trị bệnh nền, cần kiểm tra tương tác thuốc với dược sĩ trước khi kết hợp.

Hãy đặt sự an toàn của bản thân lên trước – dùng thuốc đúng mới là dùng thuốc hiệu quả.

Giữ gìn vệ sinh và môi trường sống xung quanh

Vệ sinh tay thường xuyên và thay khăn mặt mỗi ngày

Khi bị cảm cúm, bàn tay dễ trở thành "trạm trung chuyển" virus sang mắt, mũi hoặc người thân. Thói quen chủ quan trong vệ sinh cá nhân có thể khiến bệnh kéo dài và dễ lây lan hơn.

• Rửa tay đúng cách bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi, đi vệ sinh hoặc trước khi ăn uống.

• Ưu tiên dùng khăn giấy dùng một lần thay vì khăn vải nếu đang ho, sổ mũi liên tục.

• Thay khăn mặt mỗi ngày để hạn chế tái nhiễm vi khuẩn từ vùng da mũi – miệng đang nhạy cảm.

• Tuyệt đối không dùng chung khăn tắm, khăn mặt với người khác trong thời gian mắc cúm.

Giữ đôi tay sạch sẽ mỗi ngày là bước cơ bản nhưng cực kỳ hiệu quả giúp bạn tự bảo vệ bản thân và những người xung quanh.

Giặt chăn gối, khẩu trang, ly uống nước bằng nước nóng

Một số người than phiền bệnh lâu khỏi dù đã nghỉ ngơi và uống thuốc đều đặn – nhưng lại quên rằng virus vẫn "trú ngụ" trên đồ dùng cá nhân.

• Ưu tiên giặt chăn, ga, gối, khẩu trang vải bằng nước nóng 60–70°C, có thể thêm nước xả kháng khuẩn nếu cần.

• Rửa ly uống nước, muỗng, nĩa, bình giữ nhiệt mỗi ngày bằng nước ấm và xà phòng.

• Với người sử dụng khẩu trang y tế, hãy thay mới sau mỗi 4–6 tiếng, không tái sử dụng khẩu trang ẩm.

• Luôn phơi đồ ở nơi nắng gắt hoặc thông thoáng, tránh ẩm mốc sinh vi khuẩn thứ cấp.

Việc làm sạch vật dụng hằng ngày giúp cơ thể không bị "tái nhiễm" trong chính không gian sinh hoạt của mình.

Mở cửa thông gió phòng ngủ, hạn chế ở phòng kín suốt ngày

Nhiều người nghĩ rằng nằm phòng kín sẽ ấm và nhanh hồi phục. Thực tế, không khí tù đọng lại khiến virus khó tiêu tán và tăng nguy cơ tái nhiễm chéo.

• Mở cửa sổ ít nhất 2–3 lần mỗi ngày, mỗi lần 15–30 phút để trao đổi không khí trong phòng.

• Nếu thời tiết lạnh, có thể hé cửa kèm sử dụng quạt thông gió để đảm bảo lưu thông khí.

• Hạn chế đóng kín cả ngày với máy lạnh hoặc máy sưởi mà không có trao đổi không khí bên ngoài.

• Có thể đặt thêm cây xanh hoặc dùng máy lọc không khí nếu không gian không thoáng.

Không khí sạch là "liều thuốc tự nhiên" giúp niêm mạc mũi – họng hồi phục nhanh hơn và giảm nguy cơ bội nhiễm.

Tránh lây nhiễm cho người khác bằng cách đeo khẩu trang

Một cơn ho bất ngờ trong nhà bếp, hay khi bồng trẻ nhỏ cũng đủ khiến virus phát tán nếu không được ngăn chặn đúng cách.

• Đeo khẩu trang y tế đúng cách, che kín mũi – miệng, kể cả khi chỉ ho nhẹ hoặc hắt hơi lẻ tẻ.

• Thay khẩu trang khi thấy ẩm hoặc sau mỗi 4–6 tiếng sử dụng. Không kéo khẩu trang xuống cằm rồi đeo lại.

• Dặn người thân tránh tiếp xúc gần khi bạn đang ho sốt hoặc mệt mỏi – ưu tiên giao tiếp qua điện thoại nếu cần.

• Khi ngủ cùng phòng, có thể kê giường cách xa và sử dụng vách ngăn hoặc nằm xoay lưng để tránh hít giọt bắn.

Bảo vệ người khác khi mình đang bệnh là biểu hiện của trách nhiệm – cũng là cách giúp bạn an tâm hồi phục hơn.

Khi nào cần đi khám thay vì tự điều trị tại nhà

Triệu chứng kéo dài quá 3 ngày không giảm

Không ít người nghĩ cảm cúm chỉ cần nghỉ ngơi vài hôm là khỏi, nhưng nếu sau 3 ngày vẫn mệt mỏi, sốt hoặc ho không dứt, bạn đang đối mặt với nguy cơ biến chứng mà không hay biết.

• Sốt, đau họng hoặc đau nhức cơ thể kéo dài quá 72 giờ mà không có dấu hiệu thuyên giảm là dấu hiệu cảnh báo cơ thể không tự kiểm soát được virus.

• Các triệu chứng “lên xuống thất thường” như có lúc hạ sốt, rồi sốt trở lại có thể là biểu hiện của bội nhiễm hoặc nhiễm trùng thứ phát.

• Những người có đề kháng yếu như sau bệnh hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch càng cần cảnh giác với cúm dai dẳng.

→ Đừng chờ cảm tự khỏi nếu đã qua 3 ngày mà tình trạng vẫn ì ạch – khám sớm để được chẩn đoán đúng và hỗ trợ điều trị hiệu quả.

Ho nhiều kèm tức ngực, khó thở hoặc đau đầu dữ dội

Một cơn ho kéo dài có thể là bình thường, nhưng nếu đi kèm cảm giác tức ngực, thở hụt hơi hay đau đầu kiểu “búa bổ”, bạn nên nghĩ đến vấn đề nghiêm trọng hơn cảm cúm thông thường.

• Ho khan từng cơn dữ dội, đặc biệt về đêm hoặc khi nằm, khiến bạn không ngủ được là dấu hiệu cần kiểm tra chức năng phổi.

• Cảm giác thở mệt, phải gắng sức khi nói hoặc đi lại có thể liên quan đến tình trạng viêm phổi do virus hoặc vi khuẩn xâm nhập sâu.

• Đau đầu nặng vùng trán, gáy, không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường dễ là biểu hiện của viêm xoang hoặc biến chứng thần kinh.

→ Đừng để cơ thể phải “chịu đựng” – khám bệnh kịp thời là cách bảo vệ lá phổi và hệ thần kinh trước khi quá muộn.

Người có bệnh nền cảm thấy mệt hơn hoặc kém ăn rõ rệt

Khi người có sẵn bệnh tim, tiểu đường hay huyết áp thấy mệt hơn bình thường khi bị cúm, đó không đơn thuần là do cảm cúm – mà là dấu hiệu cho thấy bệnh nền có thể đang bị ảnh hưởng tiêu cực.

• Tình trạng ăn ít, uống ít và mệt mỏi tăng dần là dấu hiệu mất cân bằng chuyển hóa, có thể gây tụt đường huyết hoặc suy kiệt nhanh.

• Người bệnh tim nếu bị cảm cúm thường bị mệt do tim phải gắng sức hơn, dễ gây ra các cơn nhịp nhanh hoặc khó thở bất thường.

• Với người cao huyết áp, sốt cao liên tục có thể gây mất nước và khiến huyết áp biến động mạnh.

→ Nếu bạn hoặc người thân có bệnh nền và thấy mất sức nhanh, kém ăn rõ, đừng trì hoãn khám vì có thể cần điều chỉnh thuốc và hỗ trợ chuyên sâu.

Trẻ nhỏ, người già sốt cao không hạ dù đã dùng thuốc

Khi con bạn hoặc cha mẹ già bị cảm mà uống thuốc hạ sốt vẫn không giảm, cơ thể đang gióng lên hồi chuông cảnh báo. Đây là những đối tượng dễ biến chứng nặng nếu không can thiệp kịp thời.

• Sốt trên 38.5°C kéo dài quá 1 ngày, không giảm dù đã dùng thuốc đúng liều, cần đưa đi khám ngay để loại trừ các bệnh khác như sốt virus, nhiễm trùng hô hấp.

• Trẻ nhỏ sốt cao dễ co giật, mất nước, mê man hoặc bỏ bú – rất nguy hiểm nếu chăm sóc sai cách tại nhà.

• Người già có thể không biểu hiện sốt rầm rộ nhưng lại mệt mỏi, lừ đừ hoặc lú lẫn nhẹ, là dấu hiệu cần cấp cứu.

→ Với trẻ nhỏ và người cao tuổi, đừng chờ đủ “3 ngày mới đi khám” – sốt cao không hạ là lý do đủ mạnh để hành động ngay lập tức.

Chăm sóc đúng từ lúc triệu chứng còn nhẹ sẽ giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn, tránh lây lan cho người thân. Đừng đợi đến khi kiệt sức mới bắt đầu chú ý sức khỏe của chính mình.